بازار توافقی از حرف تا واقعیت

براساس گزارش بورس نیوز، نحوه معاملات در بازار توافقی به گونه ای است که هیچ ضوابط و قوانینی حاکم بر روند معاملات نبوده و شرکت های فعال در این بازار هیچ گونه تعهدی نسبت به ارایه گزارش های مربوط به عملکرد میان دوره ای و سالانه خود به سازمان بورس نخواهند داشت. علاوه بر این، دستورهای خرید و فروش سهام شرکت ها بدون محدودیت دامنه نوسان قیمت ثبت می شوند و در نهایت معاملات نیز با تأیید ناظر بازار انجام می پذیرد. همه این موارد در حالی به سهامداران تسهیل در روند معاملات را نوید می دهد که روند معاملاتی سهام شرکت هایی که در حال حاضر در بازار توافقی معامله می شوند، بیانگر مطلب دیگری است.

براساس این گزارش، بسیاری از سهامداران شرکت های مشمول اجرای برنامه انتقال نماد به بازار توافقی از 24 دی ماه سال جاری تاکنون ضرر و زیان های هنگفتی نسبت به سرمایه خود متحمل شده اند و همواره نارضایتی خود را نسبت به این اقدام سازمان بورس و فرابورس اعلام می کنند، عاملی که به نظر می رسد به دلیل وجود سهامداران حقوقی در این شرکت ها و عدم رضایتمندی آنها از این امر، روند بورس را تحت تأثیر قرار داده، به گونه ای که بر افت قابل توجه شاخص کل و در پی آن کاهش قیمت سهام بسیاری از شرکت های فعال بورسی، چندان هم بی تأثیر نبوده است.

اما سوالی که در این بین مطرح می شود این است که چرا در ابتدا مجوز ورود چنین شرکت هایی به بازار فرابورس داده شده و آیا بهتر نبود در صورتی که شرکت های مذکور از شرایط نامناسب سودآوری برخوردارند، مسئولان مربوطه نسبت به توقف این نمادها در زمان انجام معامله در قیمت های حدود 100 تومان، اقدام می کردند و نه در شرایط کنونی که شرکت های مذکور با رشد قیمتی مناسب همراه بوده و بسیاری از سهامداران و معامله گران سرمایه های خود را که با توجه به شرایط کنونی حاکم بر اقتصاد کشور فراهم آورده اند، وارد سهام این شرکت ها کرده اند.

در این گزارش در نظر داریم به روند معاملات شرکت ماشین آلات صنعتی تراکتورسازی به عنوان نمونه ای از شرکتی که در بازار توافقی معامله می شود، اشاره کنیم. این سهم در ابتدا در بازار دوم بورس معامله می شده و پس از انتقال به بازار پایه، در نهایت در حال حاضر به دلیل وضعیت نامناسب سودآوری و زیان ده بودن \"تراک\" به بازار توافقی منتقل شده است.

به عبارت بهتر، نماد معاملاتی \"تراک\" طی 22 شهریور ماه 89 با قیمت حدود 170 تومان متوقف شد و پس از چهار سال در حالی طی شش ماه اخیر مورد بازگشایی قرار گرفت و به بازار توافقی انتقال یافت که امکان ثبت سفارشات خرید و فروش در نماد مذکور تا ماه گذشته امکان پذیر نبود.

در این شرایط در پی فراهم آمدن امکان ثبت سفارشات در نماد \"تراک\" طی یک ماه اخیر، چند روزی است که علیرغم وجود خریدار و فروشنده به تعداد 162 هزار سهم و در قیمت 100 تومان در این نماد، معاملات انجام نمی پذیرد که با پیگیری برخی از سهامداران متضرر مشخص شد، به دلیل عدم ارایه گزارش حسابرسی سالانه شرکت به سازمان بورس و در پی آن عدم برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه سهامداران ناشی از ناتوانی مالی شرکت در پرداخت هزینه 70 میلیون تومانی به مؤسسه حسابرس، اجازه انجام معاملات صادر نمی شود. حال آنکه در ضوابط انجام معاملات در بازار توافقی عدم لزوم ارایه گزارشات مربوط به عملکرد میان دوره ای و سالانه عنوان شده است.

علاوه بر تمام مطالب عنوان شده، کاهش قابل توجه ارزش پولی کشور در کنار افت قیمت سهام از 170 تومان به 100 تومان فاکتورهایی است که حتی در صورت موفقیت سهامداران \"تراک\" در فروش سهام تحت تملک خود در قیمت 100 تومان بایستی مورد توجه قرار گیرد. به گونه ای که به نظر می رسد سهامداران این شرکت پس از پایان یافتن انتظار طولانی مدت آنها نسبت به رفع مشکل به وجود آمده در روند معاملاتی \"تراک\" و فروش سهام در قیمت 100 تومان، ضرر قابل توجهی را متحمل خواهند شد و در نهایت بار دیگر این سهامداران حقیقی هستند که قربانی عملکرد نامناسب مسئولان ذیربط می شوند و بی اعتمادی آنها نسبت به شفافیت اطلاعات در بورس افزون خواهد شد.

براساس این گزارش، تبلیغات و تشویق های صورت پذیرفته از سوی سازمان بورس و مدیران ذیربط آن جهت ورود سرمایه گذاران به خصوص حقیقی های خرد به بورس عاملی مؤثر در سرمایه گذاری سهامداران بوده و به نظر می رسد این افراد به موجب اطمینانی که به عملکرد مدیران این سازمان داشته اند، سرمایه های خود را وارد این بازار کرده اند. از این رو لازم به نظر می رسد مقامات و مسئولان مربوطه اقدامات لازم جهت ایجاد شفافیت اطلاعاتی در بازار انجام دهند به گونه ای که در همان ابتدا اجازه ورود شرکت هایی که از شرایط لازم جهت معامله در بازارهای بورس و فرابورس را ندارند از سوی سازمان صادر نشود. علاوه بر این، اگرچه برخی از شرکت ها از وضعیت مناسب سودآوری برخوردار نیستند، اما اغلب فعالان بازار سرمایه براساس منطق و تحلیل های انجام گرفته در خصوص وضعیت شرکت ها و برآورد ارزش ذاتی آنها اقدام به سرمایه گذاری در آنها می کنند و به نظر می رسد مدیران در حالی خود را مدافع سهامداران می دانند که ابزارهای لازم به منظور نظارت بر نحوه عملکرد بازار سهام را ندارند، برهمین اساس می توان گفت این افراد نبایستی دخل و تصرفی در روند معاملات اعمال کنند.

علاوه بر \"تراک\" می توان به شرکت کابل سازی تک به عنوان دیگر شرکت فعال بورسی اشاره کرد که به دلیل انتقال نماد آن به بازار توافقی، سهامداران آن ضررهای هنگفتی را متحمل شدند. این شرکت نیز به سرنوشت \"تراک\" دچار شده با این تفاوت که گره موجود در روند معاملات آن پس از ماه ها مرتفع گردید و سهامداران آن توانستند با زیان سهام شرکت را به فروش برسانند.

در پایان این گزارش می افزاید، به عنوان نمونه ای دیگر می توان به بزرگترین مجموعه فعال در حوزه حمل و نقل یعنی \"صدرا\" اشاره کرد که پس از انتقال نماد آن به بازار پایه، به دلیل برگزاری مجمع عمومی فوق العاده سهامداران حدود سه ماه است که نماد معاملاتی آن متوقف بوده و تاکنون نیز اقدامی جهت بازگشایی این نماد و جلوگیری از بلوکه شدن سرمایه سهامداران آن انجام نپذیرفته است.